12.07.2024.
Visparola - predak balkanskih sorti vinove loze
Objavljeni su veoma intrigantni rezultati velikog genetskog istraživanja uzoraka vinove loze iz srpskih vinograda starijih od 50 godina
Drevna sorta vinove loze visparola, koja je verovatno poreklom sa Balkana i od ogromnog značaja za genetske studije o grožđu, najverovatnije je predak balkanskih sorti vinove loze kao što su alba imputotato, coarna alba i vulpea, kao i naša bagrina (braghina rosie), a koje su, kako je utvrđeno genetskom analizom, od nemerljivog značaja za genetsko nasleđe grožđa na Balkanu.
Potom, po prvi put je utvrđen puni pedigre lokalnih sorti kevedinka, krivaja, manastirsko belo i šljiva hercegovačka, kao i novostvorenih sorti probus i radmilovački muskat.
Objavljen je i iznenađujući podatak da sorta ferdinand de leseps, koja u Srbiji nosi naziv jagoda, nije, ipak, nastala ukrštanjem bele šasle i izabele, kako se do sada verovalo, već je jedan od njenih roditelja najverovatnije muskat hamburg.
Ovi zaključci, uz mnoge druge, predstavljeni su u naučnom radu objavljenom 11. jula u časopisu Frontiers in Plant Science, pod nazivom The genetic characterization of grapevines prospected in old Serbian vineyards reveals multiple relationships between traditional varieties of the Balkans (“Genetska karakterizacija vinove loze uzorkovane u starim vinogradima u Srbiji otkrila je višestruke veze između tradicionalnih balkanskih sorti”).
Autori studije su, pored ostalih, Hoze Zapater, direktor Instituta za vino i vinovu lozu u Logronju u Riohi u Španiji, i jedan od vodećih evropskih stručnjaka za genetiku vinove loze, potom njegov kolega iz iste ustanove Havijer Telo, Slavica Todić, šefica Katedre za vinarstvo i vinogradarstvo na Poljoprivrednom fakultetu u Beogradu, Miroslav Nikolić iz Centra za multidisciplinarna istraživanja Univerziteta u Beogradu....
Rezultati istraživanja učvršćuju ulogu sorte visparola na Balkanu, i govore o zajedničkom poreklu mnogih današnjih balkanskih i italijanskih sorti povezanih visparolom, navodi se u naučnom radu u kome se pominje i istraživanje italijanskih naučnika na čelu sa profesorom Klaudiom D’Onofriom, predstavljenim pre tri godine, a u kome je navedeno da je visparola zajednički predak više sorti iz južne i centralne Italije, i most između genetskih resursa italijanskih i balkanskih sorti vinove loze.
Balkan je, navodi se u studiji, izuzetno važno tle za razvoj vinove loze:
- Uzimajući u obzir prirodno širenje vinove loze i ono koje je izazvano ljudskim delovanjem, Balkansko poluostrvo može se smatrati regijom koja je most između originalnih lokacija domestifikacije vinove loze i regijama porekla nekih od najvažnijih današnjih sorti grožđa – navode istraživači.U radu se navode rezultati genetske analize 138 uzoraka vinove loze iz istorijski najrelevantnijih vinogradarskih regija Srbije. Kako navode autori, većina uzoraka uzeta je iz vinograda starijih od 50 godina, a među uzorcima su i izolovane loze koje su preživele krčenje starih vinograda. Ovakvi primerci pronađeni su na livadama i ivicama šuma, na lokacijama na kojima su nekada bili vinogradi. Identifikovano je 59 genetskih profila, koji su, navode autori, pomogli da se otkriju puni rodoslovi nekih važnih balkanskih sorti, kao i da se utvrde veze između različitih sorti sa Balkana i šireg geografskog prostora, i to na takav način da se kroz te veze oslika istorija ove regije i da se utvrdi da su neke od istraženih sorti važni utemeljivači lokalne genetske baštine.
- Koliko znamo, ovo je do sada najveća studija fokusirana na autohtone sorte vinove loze iz Srbije - navode autori rada koji je nastavak velikog napora naučnika da se analizira i kategorizuje vinogradarsko genetsko blago Srbije.
Pre dve godine, jedan broj stručnjaka iz tima koji je predstavio ovu studiju, a na čelu sa dr Hoze Zapaterom, objavio je, u okviru velikog projekta Valorizacija genetičkih resursa vinove loze u Srbiji: genomski pristup za vinogradarstvo 21. veka, rad o genomskoj karakterizaciji starih sorti vinove loze, zasnovan na analizi 163 uzoraka prikupljenih u Župi, Toplici, Negotinskoj Krajini, Šumadiji i Vojvodini.
Cela studija, koja je objavljena pre samo nekoliko dana a već uživa nepodeljenu pažnju stručne javnosti u Srbiji, može se pročitati na sledećem linku.
Potom, po prvi put je utvrđen puni pedigre lokalnih sorti kevedinka, krivaja, manastirsko belo i šljiva hercegovačka, kao i novostvorenih sorti probus i radmilovački muskat.
Objavljen je i iznenađujući podatak da sorta ferdinand de leseps, koja u Srbiji nosi naziv jagoda, nije, ipak, nastala ukrštanjem bele šasle i izabele, kako se do sada verovalo, već je jedan od njenih roditelja najverovatnije muskat hamburg.
Ovi zaključci, uz mnoge druge, predstavljeni su u naučnom radu objavljenom 11. jula u časopisu Frontiers in Plant Science, pod nazivom The genetic characterization of grapevines prospected in old Serbian vineyards reveals multiple relationships between traditional varieties of the Balkans (“Genetska karakterizacija vinove loze uzorkovane u starim vinogradima u Srbiji otkrila je višestruke veze između tradicionalnih balkanskih sorti”).
Autori studije su, pored ostalih, Hoze Zapater, direktor Instituta za vino i vinovu lozu u Logronju u Riohi u Španiji, i jedan od vodećih evropskih stručnjaka za genetiku vinove loze, potom njegov kolega iz iste ustanove Havijer Telo, Slavica Todić, šefica Katedre za vinarstvo i vinogradarstvo na Poljoprivrednom fakultetu u Beogradu, Miroslav Nikolić iz Centra za multidisciplinarna istraživanja Univerziteta u Beogradu....
Rezultati istraživanja učvršćuju ulogu sorte visparola na Balkanu, i govore o zajedničkom poreklu mnogih današnjih balkanskih i italijanskih sorti povezanih visparolom, navodi se u naučnom radu u kome se pominje i istraživanje italijanskih naučnika na čelu sa profesorom Klaudiom D’Onofriom, predstavljenim pre tri godine, a u kome je navedeno da je visparola zajednički predak više sorti iz južne i centralne Italije, i most između genetskih resursa italijanskih i balkanskih sorti vinove loze.
Balkan je, navodi se u studiji, izuzetno važno tle za razvoj vinove loze:
- Uzimajući u obzir prirodno širenje vinove loze i ono koje je izazvano ljudskim delovanjem, Balkansko poluostrvo može se smatrati regijom koja je most između originalnih lokacija domestifikacije vinove loze i regijama porekla nekih od najvažnijih današnjih sorti grožđa – navode istraživači.U radu se navode rezultati genetske analize 138 uzoraka vinove loze iz istorijski najrelevantnijih vinogradarskih regija Srbije. Kako navode autori, većina uzoraka uzeta je iz vinograda starijih od 50 godina, a među uzorcima su i izolovane loze koje su preživele krčenje starih vinograda. Ovakvi primerci pronađeni su na livadama i ivicama šuma, na lokacijama na kojima su nekada bili vinogradi. Identifikovano je 59 genetskih profila, koji su, navode autori, pomogli da se otkriju puni rodoslovi nekih važnih balkanskih sorti, kao i da se utvrde veze između različitih sorti sa Balkana i šireg geografskog prostora, i to na takav način da se kroz te veze oslika istorija ove regije i da se utvrdi da su neke od istraženih sorti važni utemeljivači lokalne genetske baštine.
- Koliko znamo, ovo je do sada najveća studija fokusirana na autohtone sorte vinove loze iz Srbije - navode autori rada koji je nastavak velikog napora naučnika da se analizira i kategorizuje vinogradarsko genetsko blago Srbije.
Pre dve godine, jedan broj stručnjaka iz tima koji je predstavio ovu studiju, a na čelu sa dr Hoze Zapaterom, objavio je, u okviru velikog projekta Valorizacija genetičkih resursa vinove loze u Srbiji: genomski pristup za vinogradarstvo 21. veka, rad o genomskoj karakterizaciji starih sorti vinove loze, zasnovan na analizi 163 uzoraka prikupljenih u Župi, Toplici, Negotinskoj Krajini, Šumadiji i Vojvodini.
Cela studija, koja je objavljena pre samo nekoliko dana a već uživa nepodeljenu pažnju stručne javnosti u Srbiji, može se pročitati na sledećem linku.
